Produktywność to nie Wydajność? No nie…chociaż pokrewne.
Produktywność – Musimy ją podnieść . Te maszyny pracują za wolno!
No montażu też nie jest lepiej – 30 sztuk na osobę dziennie? Panowie, co się dzieje z waszymi ludźmi?”
Inne cytaty, które możnaby tu mnożyć to wszelkie pytania na forach lean’owych od facebooka, po fora stowarzyszeniowe.
„Stosujemy rozne mierniki, wdrazamy, lean, six sigme, ale nie możemy zdecydować – mierzyć wydajność czy produktywność?”
„Mam problem – rozpoczynamy pomiar produktywności, ale każdy inżynier podaje inną definicje i wzór-jak to mierzyć?” itd., itp. Pytania w różnych formach i wariantach.
Odechciewa się, a jeszcze nie weszliśmy w organizację pomiaru, a tam dopiero robi się wesoło.
Co więc zrobić? Oczywiście mierzyć i Wydajność i Produktywność.
Poniżej wyjaśnimy pokrótce w możliwie najprostszy sposób podstawowy wariant tych mierników (nie da się ukryć, wariacje będą się pojawiały zależnie od organizacji, ale tu trzymajmy się blisko klasyki).
1. Wydajność
Definicja
– czas potrzebny operatorowi/maszynie na wytworzenie partii (lub sztuki) konkretnego wyrobu
Jednostka
– minuty/sztukę (lub sekundy, godziny – bardziej nie polecam rozszerzać), czyli ile czasu operator potrzebuje na wytworzenie partii wyrobów, lub jak kto woli precyzyjniej (bez uwzględnienia nieuniknionych zakłóceń pomiędzy sztukami) ilę potrzeba sekund/minut na wytworzenie jednej sztuki
Oczywiście odwrócenie jednostek też będzie poprawne – sztuki/minutę będą nam wówczas więcej mówiły o szybkości procesu
Zakres stosowania
– wydajność jest inna dla każdego detalu i każdej operacji wytwarzania tego detalu
– wariantem (tak-niestety będą się pojawiały ) jest wydajność zbiorcza dla całego detalu, która stanowi sumę wszystkich czasów operacyjnych każdej z operacji niezbędnej do wytworzenia detalu
Raportowanie wydajności operacji produkcyjnych (źródło www.flowvision.pl)
Pomiar/określenie wydajności
– najprościej obserwacja i pomiar stoperem, nagranie wideo (to pozwoli jeszcze na analizę VA/NVA), ręczne zliczanie zapisów z Kart Pracy i wyliczanie w np. Excelu,
– poprawnie – obserwacja 7 cykli, pomiar dla różnych zmian operatorów, warunków pracy,
– automatycznie – pomiar czasu i raportowanie wyników przez systemu MES, dla maszyn CNC odczyt liczników z partii,
Przykład:
Operator wykonał 100 sztuk w 8 godzin: Wydajność = (7,5*60)/100 = 4,5 [min/szt]
To samo w kontekście szybkości procesu: Wydajność =100/(7,5*60) = 0,22 [szt/min]
Obydwa obliczenia prawdziwe, ale drugie mniej intuicyjne, szczególnie dla dużych detali.
Zastosowanie Wydajności
– kluczowy KPI w planowaniu, kosztorysowaniu, określaniu obciążenia i prognozowaniu zamknięcia zleceń, niezbędne
To czysta, operacyjna informacja.
Cechy
– nie uwzględnia zakłóceń, co cykl może się trochę różnić, wrażliwa na czynnik ludzki (ludzkie słabości i samopoczucie), wymaga stąd okresowych weryfikacji.
2. Produktywność
Definicja
– ilość pracy/wartości dodanej wykonanej przez operatorów/maszyny/wydział/fabrykę w okresie rozliczeniowym odniesiona do całego funduszu czasu pracy operatora/maszyny..itd;
– czyli inaczej ilość całej, zaraportowanej pracy (przychód) w wartościach obliczeniowych (np. teoretyczne czasy technologiczne wykorzystywane do kalkulacji cen) do całego czasu, jaki operator spędził w firmie i za który pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie, np. zarejestrowany czas przez system RCP (koszt)
Jednostka
– zaraportowany czas technologiczny/czas spędzony w pracy* [h/h; %]
* proszę zwrócić uwagę, że nie piszę o czasie pracy ale czasie spędzonym w pracy
Zakres stosowania
– Produktywność to miernik globalny, dotyczy generalnie wydziałów, fabryk, grup maszyn,
– Nie ma właściwie sensu dla pojedynczych detali, choć jeśli ktoś się uprze może czegoś się doliczy J
– Produktywność operatorów czy poszczególnych gniazd – jest celowa, szczególnie do oceny sprawności operacyjnej, umiejętności indywidualnych, jako ocena obiektywna wkładu w przychód firmy;
wymaga jednak bardzo skrupulatnego rozliczania wartości dodanej dla każdego pracownika z osobna (np. z Kart Pracy ręcznie lub automatycznie z systemów MES i RCP)
Pomiar produktywności
– Ręcznie z Kart Pracy Zleceń Produkcyjnych, raportów maszynowych wykonania gniazd, dane do mianownika z Kart Obecności z działu Kadr
– Automatycznie – poprzez raportowanie pracy do systemu MES najlepiej zintegrowanego z systemem RCP (rejestracji czasu pracy lub inaczej wejść/wyjść z pracy)
System MES automatycznie pobierze dane z Kartotek Produktów, sumując czasy teoretyczne operacji na detalach wykonywanych przez Operatorów/Gniazda/Wydziały, a następnie zestawia te czasy z danymi obecności/wejść-wyjść, importowanymi z systemu RCP.
– Tu pojawia się kolejny aspekt: różnica pomiędzy czasami teoretycznymi, które pobieramy do wyliczania Produktywności i rzeczywistą Wydajnością..ale o tym kiedy indziej.
Pomiar Produktywności (żródło https://flowvision.pl/)
Przykład
Wydział wykonał w tygodniu 100 sprzęgów kolejowych, każdy z nich składał się z kilkudziesięciu podzespołów, z których każdy wymagał obróbki i montaży w wielu operacjach różnych stanowisk.
Łącznie wszyscy pracownicy wydziału (10 osób) zaraportowali 320 godzin standardowych [sh] (standardowe godziny technologiczne każdej operacji danej części).
Jednocześnie spędzili w pracy 420 godzin (0 nadgodzin).
Produktywność = 320 [sh] /420 [rbh] = 76 % [h/h]
Zastosowanie Produktywności
– Produktywność to miernik zbiorczy efektywności organizacji, lub jej składników,
– Różnica „do setki” to poziom marnotrawstwa,
– Marnotrawstwo – nie wszystko od razu …..
– Reszta to nadwyżka, która stanowi nasz przychód operacyjny, jaki handlowcy, sprzedając towar zamienią na przychody finansowe,
– niski lub zbyt wysoki wynik (np. powyżej 100%) może także świadczyć o źle wyliczonych czasach operacyjnych,
– a stad błędach w kalkulacji wycen dla klientów,
– skąd już bardzo blisko do dużych kłopotów finansowych,
– ten KPI pokazuje wszelkie błędy planowania, wady technologii, złego zarządzania ludźmi, błędami w dostawach i zapasach, niską dbałość o park maszynowy
Jeśli jesteście zainteresowani tym tematem to dajcie znać w komentarzach. To kolejna duża grupa mierników.
Cechy
– jak napisałem Produktywność to KPI zbiorczy,
– ale kluczowy do podejmowania decyzji przez naczelne kierownictwo, właścicieli,
– ale też wydziały,
– jest też obiektywnym miernikiem oceny pracowników
– oraz poszukiwania obszarów doskonalenia procesów,
– jest kluczowy do zarządzania.
3. Podsumowanie
Produktywność i Wydajność to jeden z 5 najważniejszych mierników operacyjnych.
To pierwszy krok do likwidacji Marnotrawstwa i dostrzeżenia rys na idealnym obrazie naszej organizacji.
Te KPI’s po prostu trzeba mierzyć, żeby móc powiedzieć „Zarządzam moim procesem i firmą”.
Wyniki natomiast konieczne trzeba zestawiać, np na zbiorczych dashboard 'ach, gdyż żaden miernik nie może być interpretowany w oderwaniu od otoczenia i innych parametrów procesu.
Dashboard – graficzna prezentacja wyników zbiorczych FlowVisiomMES